Մենք հիմա քննարկման փուլում ենք։ Նպատակն այն չէ, որ բոլոր գիտական հաստատություններն ունենան նույն կարգավիճակը կամ ամբողջ գիտությունը կենտրոնացվի բուհերում։ Այս մասին NEWS.am -ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը։
Նա պարզաբանեց, որ նպատակը բարձրագույն կրթության և գիտահետազոտական ոլորտի կապերի ամրապնդումն է:
Նախարարը հավելեց, որ այսօր գիտական ոլորտում ֆինանսավորման զգալի մասն ուղղվում է բուհերին, որոշ բուհեր բավականին ակտիվ ծրագրեր են իրականացնում, և դրա համար բավականին լուրջ ֆինանսավորում են ստանում։ Օրինակ՝ 2024 թվականի բյուջեով ԵՊՀ-ին զգալի միջոցներ են հատկացրել սուպերհամակարգիչ ձեռք բերելու և արհեստական բանականության կենտրոն ստեղծելու համար։
«Նման համատեղ աշխատանքից կշահի թե՛ բարձրագույն կրթությունը՝ որակական առումով, թե՛ հետազոտական ոլորտը։ Վերջին տարիներին երիտասարդ գիտնականների թիվն ավելանում է, և նրանք հիմնականում գալիս են բուհերից։ Բուհերում գիտահետազոտական աշխատանքների զարգացումն էապես նպաստում է երիտասարդ գիտնականների թվի աճին»,- նշեց Անդրեասյանը։
Նրա խոսքով՝ կարելի է քննարկել մնացած բոլոր խնդիրները՝ ձևաչափը, կարգավիճակը, գիտական ինստիտուտների ինքնավարության աստիճանը, բուհերի հետ աշխատանքի համադրությունը և այլն։
«Մենք շատ գոհ ենք, որ Ակադեմիան ակտիվ է և առաջարկներ է ձևակերպել։ Կարծում եմ՝ մենք բավական ժամանակ կունենանք մասնագիտական քննարկման և լավագույն լուծումները գտնելու համար»,- ասաց նա։ Պատասխանելով հարցին, թե արդյոք Ակադեմիան գրավոր պատասխան կստանա՞ կառավարությանը գրավոր ներկայացրած առաջարկություններին, Ժաննա Անդրեասյանը նշեց, որ նախարարությունը «գրավոր առաջարկներին պատասխանում է սահմանված կարգով, բայց այդ գրագրությունից բացի անհրաժեշտ են մասնագիտական լուրջ քննարկումներ»։
Նա հավելեց, որ ձևավորվել են աշխատանքային խմբեր, որոնցում ներգրավված են համապատասխան ոլորտների գիտահետազոտական ինստիտուտների և բուհերի ներկայացուցիչներ։ Ինչ վերաբերում է նրան, որ այդ խմբերում չկան ՀՀ ԳԱԱ նախագահության ներկայացուցիչներ, նախարարը նշեց, որ. որ Գիտությունների ակադեմիայի նախագահությունը լիովին ներգրավված է եղել գործընթացում հենց սկզբից, երբ ստեղծվել է աշխատանքային խումբ՝ Ակադեմիական քաղաքի ռազմավարությունը մշակելու համար։ «Մենք նախատեսում ենք շարունակել սերտ համագործակցությունը Ակադեմիայի հետ»,- հավելեց նա:
Ինչ վերաբերում է այն հայտարարությանը, ըստ որի՝ 2027 թվականից չմիավորվող բուհերն ու ինստիտուտները պետական ֆինանսավորում չեն ստանա, նա ընդգծեց. «Այս հարցերը պետք է քննարկվեն և հստակություն կմտցվի ժամկետների վերաբերյալ»:
Հիշեցնենք, որ ապրիլի 3-ին կայացած Հայաստանի ԳԱԱ–ն ընդլայնված ընդհանուր ժողովում որոշում է կայացվել, որում, մասնավորապես, ասվում է.
- տեղական և աշխարհաքաղաքական իրողությունների ներկա պայմաններում գիտության և բարձրագույն կրթության ավանդական մոդելի կտրուկ և արմատական փոփոխությունն անշահավետ է երկու ոլորտների համար,
- անընդունելի է բոլոր բուհերի և գիտական կազմակերպությունների կենտրոնացումը մեկ վայրում՝ ռազմավարական բնույթի և անվտանգության նկատառումներով,
- անհրաժեշտ է ապահովել գիտական գործունեության կազմակերպման բազմազան ձևեր. բուհերը պետք է ունենան ժամանակակից գիտահետազոտական միավորներ, բայց պետք է լինեն նաև անկախ, առանձին կազմակերպություններ, որոնք իրականացնում են հիմնականում գիտական և գիտատեխնոլոգիական գործունեություն.
- Հայաստանի Հանրապետության պետական բուհերի ընդլայնման և արդիականացման ընթացքում չպետք է խաթարվի գիտության կայուն զարգացումը և Հայաստանի գիտատեխնիկական առաջընթացը։