2009թ. ապրիլի 24-ին ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբամայի ուղերձի եւ ԱՄՆ Կոնգրեսում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման բանաձեւի քվեարկության կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության փաստաբանների պալատը եկել է այն եզրակացության, որ Բարաք Օբաման իրավական տեսանկյունից իր նախորդ տարվա ուղերձում ճանաչել է Հայոց ցեղասպանությունը: Փաստաբանների պալատի հայտարարության մեջ, մասնավորապես, ասված է.
«Իր զեկույցի եզրափակիչ մասում` „Մեծ եղեռն“ եզրը երկրորդ անգամ օգտագործելուց անմիջապես հետո, նախագահ Օբաման հստակորեն պնդել է, որ կատարված է եղել հայ ժողովրդին բնաջնջելու փորձ.
„Ոչինչ չի կարող հետ բերել նրանց, ովքեր նահատակվեցին Մեծ եղեռնի ժամանակ: Սակայն վերջին իննսունչորս տարիների ընթացքում հայերի ներդրած ավանդը խոյանում է որպես հայ ժողովրդի տաղանդի, դինամիզմի եւ տոկունության վկայություն եւ գերագույն պարսավանք նրանց, ովքեր փորձեցին բնաջնջել նրան“:
Անհրաժեշտ է իսպառ վերացնել միջազգային հանրությունում պարբերաբար շրջանառվող այն թյուրըմբռնումը, թե նախագահ Օբաման չի ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, քանի դեռ չի օգտագործել „ցեղասպանություն“ բառը: ՀՀ փաստաբանների պալատը սույնով իր իրավական գնահատականն է տալիս Նախագահ Օբամայի զեկույցին:
1. „Ցեղասպանություն“ եզրույթը համեմատաբար նոր է: Այն սահմանվել է 1944թ.-ին լեհ-հրեա իրավագետ Ռաֆայել Լեմկինի կողմից: Մինչ այդ ցեղասպանությանը զոհ դարձած յուրաքանչյուր ժողովուրդ յուրովի էր անվանում այն: Հրեա ժողովուրդը այն անվանել է „Հոլոքոստ“, իսկ մենք` հայերս, անվանել ենք այն „Մեծ եղեռն“:
2. Միավորված Ազգերի Կազմակերպության „Ցեղասպանության ոճրագործության կանխման եւ դրա համար պատժի մասին“ Կոնվենցիայի 2-րդ հոդվածը, որն ընդունվել է 1948թ.-ին եւ ուժի մեջ է մտել 1951թ.-ին, սահմանում է ցեղասպանությունը որպես „ցանկացած գործողություն՝ կատարված ազգային, էթնիկական, ցեղական կամ կրոնական որեւէ խմբի, որպես այդպիսին, լրիվ կամ մասնակի ոչնչացման մտադրությամբ“:
Նախագահ Օբաման օգտագործել է հայկական պատմական եզրույթը, որը հոմանիշ է ավելի ժամանակակից եզրույթին` „ցեղասպանությանը“: „Մեծ եղեռն“ եզրն օգտագործվել է երկու անգամ եւ բնորոշվել է որպես հայ ժողովրդին ոչնչացնելու փորձ: Ակնհայտ է, որ „Մեծ եղեռն“ հայկական եզրն նախագահ Օբամայի կողմից օգտագործվել է ճիշտ այնպես, ինչպես մենք` հայերս ենք օգտագործում այն: „Մեծ եղեռն“, „Հայոց ցեղասպանություն“ եւ „Armenian Genocide“ եզրույթները մշտապես եղել են բացարձակ նույնական: Իրավական տեսանկյունից նախագահ Օբաման նկարագրել է ցեղասպանությունը, քանի որ ըստ սահմանման` ժողովրդին ոչնչացնելու փորձը ցեղասպանություն է:
Թեեւ քաղաքական գործիչ Օբաման չօգտագործեց „ցեղասպանություն“ բառը, սակայն Կոլումբիայի համալսարանի եւ Հարվարդի օրենսգիտության դպրոցի շրջանավարտ Օբամա իրավաբանը հստակ ընդունել է Հայոց ցեղասպանությունը: Հայաստանի Հանրապետության փաստաբանների անունից ցանկանում ենք հայտնել մեր երախտագիտությունը նախագահ Օբամային՝ իր պատմական զեկույցի համար:
Հաշվի առնելով ցեղասպանության միջազգային ճանաչման նշանակությունը ցեղասպանության ոճրագործությունների կանխարգելման համար` գտնում ենք, որ Ժամանակն է առավել հստակ անվանել իրերն իրենց անուններով եւ դատապարտել Մեծ եղեռնը՝ հստակորեն բնորոշելով այն որպես ցեղասպանություն: Այդ կապակցությամբ բարձր ենք գնահատում ԱՄՆ Կոնգրեսի նախաձեռնությունը եւ կոչ ենք անում հաստատել բանաձեւը»:
